دندان پزشک شدن برای سلامتی مضر است؟
نگاهی به عوامل ایجاد کننده فشارهای عصبی در دندان‌پزشکان
تحقیقاتی که به تازگی انجام شده‌اند، بر مشکلات جسمی و روحی مختلفی که در نتیجه استرس در دندان‌پزشکان ایجاد می‌شوند تأکید می‌کنند که این مشکلات شامل افزایش قابل توجه بیماری‌های قلبی و عروقی، کولیت، ناسازگاری در زندگی مشترک، اعتیاد به الکل و مواد مخدر، افسردگی و خودکشی هستند. ژورنال آمریکایی سلامت دهان در شماره ژوئن ۲۰۱۸ خود در گزارشی اقدام به گردآوری نتایج مطالعات دانشگاهی بر روی تأثیر فشار عصبی بر دندان‌پزشکان و دلایل آن کرده است که با هم نگاهی به آن می‌اندازیم.
فراوانی بروز بیماری‌ها در دندان‌پزشکان نسبت به سایرین
نرخ خودکشی دندان‌پزشکان دو برابر نرخ خودکشی عموم مردم و تقریباً سه برابر شاغلین حرفه‌های دیگر است.
بیماری‌های روحی در رتبه سوم بیماری‌های دندان‌پزشکان قرار دارند و این در حالی است که در مورد عموم مردم، رتبه این بیماری‌ها به دهم تنزل می‌یابد.
بیماری‌های عروق کرونر و فشارخون بالا در دندان‌پزشکان بیش از بیست‌وپنج درصد بیشتر از عموم مردم شایع هستند.
دندان‌پزشکان دو و نیم برابر پزشکان از بیماری‌های عصبی، روانی رنج می‌برند.
اولین عامل مرگ دندان‌پزشکان، عوارض قلبی و عروقی ناشی از استرس است.
و در نتیجه آنچه گفته شد، تعداد دانشجویان دندانپزشکی در آمریکای شمالی سال به سال در حال کاهش است.
عوامل استرس‌زا در دندان‌پزشکان
حال چرا این حرفه در معرض این همه مشکلات اجتماعی، احساسی و فیزیکی ناشی از استرس است؟
محدودیت
یک دندان‌پزشک بیشتر عمر خود را در فضای محدود مطب سپری می‌کند و مجبور است یک کار پیچیده و دقیق را در فضای کوچک حفره دهانی بیمار انجام دهد. این دو وضعیت در کنار هم، او را از نظر جسمی و ذهنی بسیار خسته می‌کنند که نتیجه آن، خستگی چشم، مشکلات کمر و کوفتگی عضلانی است که طبیعی است طولانی شدن آن‌ها دندان‌پزشک را از نظر ذهنی هم بسیار خسته کند.
انزوا
بیشتر دندان‌پزشکان تنها کار می‌کنند و در نتیجه فرصتی برای شریک کردن دیگران در مشکلات خود و حل آن‌ها به کمک همکارانشان ندارند. این در حالی است که در اغلب مشاغل، افراد گروهی کار می‌کنند و از حمایت دیگران بهره‌مند می‌شوند.
حال به این انزوا یک مشکل دیگر هم اضافه می‌شود و آن هم روحیه رقابتی دندان‌پزشک است که در دانشکده‌های دندانپزشکی تقویت می‌شود و وقتی دانشجویان فارغ‌التحصیل می‌شوند و در فضایی قرار می‌گیرند که دندان‌پزشکان مازاد در آن سعی می‌کنند از هم پیشی بگیرند، این روحیه رقابتی تقویت می‌شود.
استرس کمال طلبی
تلاش بی‌وقفه برای انجام دادن کار بی‌نقص، عامل عمده استرس و حس ناکامی در دندان‌پزشکان است و این استرس در دوران تحصیل به دانشجویان تزریق می‌شود، اما آنان باید به این باور برسند که حتی اگر بهترین کار را هم انجام دهند، آن درمان به مرور زمان و با اهمال بیمار،
فشارهای اقتصادی
دندان‌پزشکان در سال‌های اولیه کار خود، مقادیر زیادی برای راه‌اندازی مطب مقروض می‌شوند و به زودی به این نتیجه می‌رسند که مطب برای رسیدن به درآمدزایی، هزینه‌های زیادی به آنان تحمیل می‌کند و گاهی هم هزینه‌ها بر درآمد پیشی می‌گیرد.
فشارهای اقتصادی بسیاری از دندان‌پزشکان را مجبور می‌کند از ضروریات زندگی خود برای کار کردن بزنند و حتی ساعات غذا خوردن آن‌ها را هم به هم می‌ریزد. دندان‌پزشکان در نتیجه حذف کردن یک ساعت که مختص استراحت و ناهار خوردن است، یک یا دو بیمار می‌بینند، اما در پایان روز خستگی و عصبانیت برای آن‌ها به جا می‌ماند.
یکی دیگر از نتایج فشارهای اقتصادی، این است که دندان‌پزشک حتی نمی‌تواند مریض شود یا به تعطیلات برود. چرا که در این صورت درآمد او متوقف می‌شود، اما هزینه‌های ثابت سر جای خودشان هستند. در این شرایط، دندان‌پزشک مقداری درآمد بیشتر حاصل می‌کند، اما هزینه‌ای که در عوض می‌پردازد، خستگی ذهنی و احساسی است و سرآغاز چرخه معیوبی است که یک سر آن رفتار منفی با بیمار و کارکنان مطب و سر دیگر آن احساس ناکامی و درماندگی در خود او است.
مضیقه زمان
تلاش برای عقب نیفتادن کار در یک مطب پر مریض، عامل شایع استرس در دندان‌پزشک است. از طرف دیگر متأسفانه به نظر می‌آید قانون مورفی کاملاً بر این کار حاکم است. به این معنا که از هر جای روز که دندان‌پزشک از کار عقب می‌افتد و چیزی خراب می‌شود، تا آخر روز اوضاع بهبود نمی‌یابد. از طرف دیگر گویی نود درصد از درمان‌هایی که دندان‌پزشک از اول وقت کاری‌اش انجام می‌دهد پیچیده هستند و نود درصدِ وقت او را می‌گیرند و در نتیجه مجبور است تا پایان روز بدود تا به برنامه‌اش برسد.
تن دادن به درمان غیر مطلوب
دندان‌پزشکان در طول مدت تحصیل خود یاد می‌گیرند که درمان کامل و مطلوبی انجام بدهند، اما وقتی وارد کار می‌شوند، می‌بینند بیماران زیادی به دلیل محدودیت‌های مالی، ناکارآمد بودن بیمه‌ها یا بی‌توجهی به سلامت دهان، از آن‌ها درمان‌های غیر ایدئال طلب می‌کنند. دندان‌پزشکان پس از مدتی تحت فشار قرار گرفتن، مجبور می‌شوند تن به این خواسته بیماران بدهند و روزی خود را در حال وصله و پینه کردن دندان بیماران می‌بینند که با ایدئال آن‌ها فاصله زیادی دارد و این موضوع برای ایشان به معنای فشار روانی است.
فشارهای عصبی بیمار
استرس کار کردن برای بیمارانی که ترس از دندانپزشکی دارند و عصبی هستند برای دندان‌پزشک ویرانگر است. مشاهدات نشان می‌دهند آنان در این‌گونه موارد، دچار افزایش فشارخون، ضربان قلب و تعرق می‌شوند و انجام دادن مداوم درمان‌هایی که حالت‌های عصبی و ترس بیمار را تشدید می‌کنند، دندان‌پزشک را در معرض حمله قلبی زودرس قرار می‌دهد.
ویژگی‌های اکتسابی
تحقیقات نشان می‌دهند بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی که از فرد یک دندان‌پزشک خوب می‌سازند، از طرف دیگر او را در میان‌سالی مستعد افسردگی، سوء مصرف و خطر خودکشی می‌کنند.
از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به توجه زیاد به جزییات، احساس مسئولیت شدید، تلاش مصرانه برای کنترل احساسات، توقعات کمال‌طلبانه از خود، بیمار و کارمندان و ارزش‌گذاری خود با عملکرد کاری اشاره کرد.
در پایان، ذکر این نکته ضروری است که با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد باید در کوریکولوم آموزشی دندانپزشکی، جایی برای سلامت دندان‌پزشک هم وجود داشته باشد. چراکه در دانشکده‌ها تمام آموزش‌ها، معطوف به سلامت بیمار است و جا دارد لااقل یک درصد آن‌ها به چگونگی مدیریت استرس در دندان‌پزشک که در نهایت به نفع بیماران هم هست اختصاص یابد.
منبع:شماره ژوئن ۲۰۱۸ ژورنال oral health
(oralhealthgroup.com)
